آموزش نغمات : دستگاه سه گاه در قرائت قرآن + صوت

معنای لغوی : ریشه‌ی این کلمه فارسی بوده و نام لحنی از الحان موسیقی ایرانی و نام‌نوایی از موسیقی است.

گستردگی و پیشینه : عده‌ای بهترین جایگاه این مقام را در آذربایجان، و اهل آن را بهترین اجراءکنندگان این مقام می‌دانند و معتقدند که به مرور زمان این مقام در همه‌ی سرزمین‌ها به خصوص در میان عرب‌زبانان جایگاه و موقعیتی خاص برای خود کسب نموده است تا آن جایی که امروزه یکی از مقامات اصلی در میان الحان قرآن کریم است.

کیفیت آهنگ : سه‌گاه تنها مقامی است که نسبت به سایر مقام‌ها حالت تهییج و تطریب دارد در این مقام نوعی شور و هیجان و جهش وجود دارد که درصورت تطابق صحیح و به جا با مفهوم و معنای آیات زیبایی دوچندان دارد این مقام دوست داشتنی بوده و برای انسان هیجان ایجاد می‌کند. برخی گوشه‌های آن حالت امید و رجاء معنوی دارد و برخی دیگر حزنی معنوی در نفس به وجود می‌آورد.

موضوع آیات : غالباً این مقام در آیات «رحمت، شادی، فرح، بشارت، امید، رجاء، مفاهیم عشق، وعده‌های الهی، مغفرت، صفات مومنان، پیروزی، اجابت دعا و اصحاب یمین»‌ آورده شده است.

تاثیرات : الحان مقام سه‌گاه آرامش‌بخش و باعث لذت روح و جان است و غم‌ها را می‌زداید و ریتم آن به گونه‌ای است که حالت استهزاء، عتاب، خطاب، تمسخر و سرزنش را در ذهن شنونده تراوش و منقوش می‌کند. همچنین حلاوت و شیرینی آن برانگیزنده‌ی حس محبت، عشق و سوزدل است.

جایگاه اجرا : این مقام غالباً قبل و بعد از چهارگاه و حجاز و بعد از رست قابل اجرا می‌باشد و همچنین پس از عجم و نهاوند نیز خوانده شده است.

گوشه‌ها و نغمه‌های فرعی :این مقام یکی از دستگاه‌های اصلی موسیقی در ایران بوده و گوشه‌های «مویه، زابل، مخالف و مطلوب» در آن استفاده می‌شود. همچنین گوشه‌ی «رمل» نیز در آن استفاده می‌گردد و باز هم از نغمات فرعی آن می‌توان به «شوق‌افزا وشوق‌آور» اشاره نمود.از دیدگاه اساتید لحن گوشه‌های دیگری از جمله دستگاه «هزام» که استاد مصطفی اسماعیل در تلاوت سوره‌های لقمان، نازعات و علق خوانده است را می‌توان نام برد.

آموزش نغمات : دستگاه نهاوند در قرائت قرآن + صوت

معنای لغوی : در لغت، نهاوند نام یکی از شهرهای ایران و همچنین نام شعبه یا نام پرده‌ای از موسیقی آورده شده است.
گستردگی و پیشینه : نهاوند به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و زیبا و دل‌انگیزترین سبک‌های موسیقی سنتی ایران است. این مقام همنام یکی از شهرهای ایران می‌باشد. در الجزایر به عنوان «دهاوی» و در ترکیه به اسم «بوسلیک یا فرح‌افزا» شناخته شده است. البته درمورد خواستگاه این مقام دو نظریه وجود دارد. عده‌ای آن را از کشور ایران، و عده‌ای دیگر خاستگاه آن را کشور هند می‌دانند این مقام به «نهوند» نیز مشهور است.

کیفیت آهنگ : نهاوند یکی از مقام‌های متعادل و قابل مانور، دارای ماهیتی لطیف و منعطف از نظر لحنی بوده، و ظرافت و لطافت ویژه‌ای را طلب می‌کند. به طوری که نه لحن خیلی خفیف از آن استنباط می‌گردد. بلکه ترکیبی از آن‌هاست. نهاوند نه مانند صبا و حجاز و رست دارای ریتم، لحن سنگین، بلند، موکد و گرم است و نه مانند سه‌گاه مهیج و محرک، بلکه میانه‌ای از این مقامات می‌باشد و همچون دانه‌ی مروارید در مقامات دیگر خودنمایی می‌کند.

موضوع آیات : بهترین محل تلاوت آیات با این مقام داستان‌های قرآن است. همچنین آیات توحید صفات الهی، نبوت خاصه، احکام و عبادات، اصحاب یمین و مومنین، اخلاق، پند، اندرز، حمد و ثنا، نقل اخبار، تحسین و تانی و صبر را نیز می‌توان با آن تلاوت نمود.
تاثیرات : مقام نهاوند مقامی بسیار لطیف و مانند نسیم سحرگاهان صورت شب‌زنده‌داران را نوازش می‌کند. برخی گوشه‌های آن حالت محبت و سرور و بهجت در نفس ایجاد می‌کند.
جایگاه اجرا : این مقام با نغمی‌ی رست و چهارگاه تجانس داشته و معمولاً پس از حجاز و سه‌گاه و صبا به این مقام منتقل می‌شوند.