معنای لغوی : در لغت، نهاوند نام یکی از شهرهای ایران و همچنین نام شعبه یا نام پردهای از موسیقی آورده شده است.
گستردگی و پیشینه : نهاوند به عنوان یکی از قدیمیترین و زیبا و
دلانگیزترین سبکهای موسیقی سنتی ایران است. این مقام همنام یکی از شهرهای
ایران میباشد. در الجزایر به عنوان «دهاوی» و در ترکیه به اسم «بوسلیک یا
فرحافزا» شناخته شده است. البته درمورد خواستگاه این مقام دو نظریه وجود
دارد. عدهای آن را از کشور ایران، و عدهای دیگر خاستگاه آن را کشور هند
میدانند این مقام به «نهوند» نیز مشهور است.
کیفیت آهنگ : نهاوند یکی از مقامهای متعادل و قابل مانور، دارای ماهیتی لطیف و منعطف از نظر لحنی بوده، و ظرافت و لطافت ویژهای را طلب میکند. به طوری که نه لحن خیلی خفیف از آن استنباط میگردد. بلکه ترکیبی از آنهاست. نهاوند نه مانند صبا و حجاز و رست دارای ریتم، لحن سنگین، بلند، موکد و گرم است و نه مانند سهگاه مهیج و محرک، بلکه میانهای از این مقامات میباشد و همچون دانهی مروارید در مقامات دیگر خودنمایی میکند.
موضوع آیات : بهترین محل تلاوت آیات با این مقام داستانهای قرآن است.
همچنین آیات توحید صفات الهی، نبوت خاصه، احکام و عبادات، اصحاب یمین و
مومنین، اخلاق، پند، اندرز، حمد و ثنا، نقل اخبار، تحسین و تانی و صبر را
نیز میتوان با آن تلاوت نمود.
تاثیرات : مقام نهاوند مقامی بسیار لطیف و مانند نسیم سحرگاهان صورت
شبزندهداران را نوازش میکند. برخی گوشههای آن حالت محبت و سرور و بهجت
در نفس ایجاد میکند.
جایگاه اجرا : این مقام با نغمیی رست و چهارگاه تجانس داشته و معمولاً پس از حجاز و سهگاه و صبا به این مقام منتقل میشوند.
ادامه مطلب ...