آشنایی با قاریان مصر : استاد «محمد عبدالعزیز حصان»

استاد محمد عبدالعزیز حصان در ۲۸ آگوست سال ۱۹۲۸ میلادی برابر با ۱۳۰۷ هجری شمسی در روستای «الفرستق» از توابع شهر «کفرالزیات» در استان غربیه یعنی در محل تولد استاد مصطفی اسماعیل و خلیل الحصری به دنیا آمد.

با پیگیری پدر محمد حصان و به دلیل نابینایی این کودک، وی تمام وقت خویش را صرف فراگیری قرآن کرد و در هفت سالگی در مکتب‌خانه و در محضر استاد «عرفه الرشیدی» موفق به حفظ کامل قرآن کریم شد.البته استاد عرفه در روستای دیگری به نام «قسطا» زندگی می‌کرد که به محل زندگی محمد حصان نیز به طور تقریبی دور بود و هر روز محمد و پدرش عبد‌العزیز مسافت به طور نسبی طولانی بین محل زندگی و کلاس درس را پیاده طی می‌کردند تا محمد بتواند حفظ خود را ادامه دهد.او در تلاوت قرآن علاقه زیادی به سبک و شیوه استاد «مصطفی اسماعیل» داشت و در ابتدا نیز مقلد سبک این استاد بود ولی بعد از کسب مهارت‌های بیشتر و ازدیاد تجربه، این استاد خود صاحب سبکی مستقل در تلاوت قرآن کریم شد.کم‌کم با بیشتر شدن شهرت استاد محمد حصان وی به کفر‌الزیات رفت و در آن‌جا به تلاوت قرآن کریم پرداخت، از قاریان هم عصر وی در آن زمان که به نوعی رقبای او نیز به حساب می‌آمدند باید به استاد «راغب مصطفی غلوش»، «حمدی زامل» و «سعید عبدالصمد الزناتی» اشاره کرد که همه آن‌ها از بزرگان تلاوت محسوب می‌شوند.

استاد محمد حصان از عنایاتی که استاد «محمود خلیل‌الحصری» به او داشته و باعث کسب روحیه مضاعف در وی می‌شده واز کرامت نفس و اخلاق حسنه این استاد در محافل و مجالسی که با هم تلاوت داشتند به نیکی یاد کرده است.او می گوید هر وقت استاد شیخ خلیل حصری به روستای ما می آمد از من می خواست که قرآن بخوانم و مرا همیشه تشویق می کرد.در جریان یکی از محافل قرآنی استاد «عبدالرحمن سلامه» پیشنهاد ورود به رادیو را به او داد و با وساطت و پیگیری عبدالرحمن سلامه در سال ۱۹۶۴ میلادی محمد حصان با شرکت در امتحان رادیو و موفقیت در آن، قاری رسمی رادیو مصر شد.یکی دیگر از موفقیت‌های استاد محمد حصان در عرصه تلاوت قرآن کریم این بود که در یکی از مشهورترین مساجد مصر به نام مسجد «الاحمدی» شهر طنطا که در حال حاضر قاری رسمی این مسجد استاد «محمد بسیونی» است به عنوان قاری رسمی به تلاوت پرداخت.

آشنایی با قاریان ایرانی : آقای « امـین پویا »

به گزارش جهان به نقل از مهر، امن پویا قاری بین المللی کشورمان با بیان اینکه تنها چیزی که دارم و به آن افتخار می‌کنم و به خاطر آن، مردم دوستم دارند و به من احترام می‌گذارند و هر جا که هستند با دیده احترام و محبت به من نگاه می‌کنند همین قرآن است، گفت: چه چیزی بالاتر از اینکه آدم دارای عزت باشد. بزرگ‌ترین چیزی که خداوند در زندگی به انسان می‌دهد، عزت نفس است و من این عزت را از قرآن دارم و والسلام.

*جناب آقای پویا، در ابتدا خودتان را به صورت کامل‌تر معرفی کنید و برای ما و خوانندگان ما بفرمائید که چگونه وارد عرصه فعالیت‌های قرآنی شدید؟
امین پویا هستم، متولد ۱۳۵۶ در شهر تهران. متأهل هستم و یک فرزند بنام محمدحسین دارم. کارمند بانک هستم و تحصیلات دانشگاهی بنده در سطح کارشناسی حسابداری است. از سال ۶۴ آموزش قرآن را شروع کردم که در این راه پدرم زحمت زیادی کشیدند و روخوانی و روان‌خوانی قرآن را به من آموزش دادند. به مدت شش سال تا سال ۶۹ از استاد عبدالباسط تقلید می‌کردم. بعد از آن در سال ۶۹ قاریان مصری برای اولین بار به ایران آمدند. استاد غلوش و شحات را دوست داشتم و قرائت‌های زیبایی را در ایران اجرا کردند. از این زمان تصمیم گرفتم که نوارهای استاد شحات محمد انور را گوش کنم. تلاوت‌های ایشان را خیلی دوست داشتم، همزمان با گوش دادن به نوارهای استاد شحات، از سال ۶۹ به دارالتحفیظ قرآن کریم در خیابان ایران ، نزد استاد سیدحسین موسوی برای یادگرفتن تجوید رفتم، بعد از اینکه دو ـ سه سالی آنجا بودم برای ادامه این کار نزد دکتر محسن موسوی رفتم که تجوید پیشرفته را تدریس می‌کردند. چند سالی هم نزد ایشان کار کردم تا بحث تجوید را با موفقیت پشت سر گذاشتم، بعد از آن هم به یاد گرفتن نغمات، الحان و تقلید از نوارهای مختلف اساتیدی مانند شحات انور، مصطفی اسماعیل، استاد احمد شبیب و ...، خیلی از این نوارها را گوش می‌دادم و همزمان در جلسه قرآن استاد حاج علی‌آقای گرجی شرکت می‌کردم، البته در جلسات زیادی شرکت می‌کرد، منتها جلسه‌ای خیلی برایم مفید و تأثیرگذار بود و خیلی آن‌را دوست داشتم جلسه حاج علی‌آقای گرجی بود. از طرفی چون با پسر ایشان، آقا‌مسعود رفاقت دیرینه‌ای داشتیم و دوست صمیمی بودیم زیاد به این جلسه می‌رفتم.
از سال ۷۸ به طور رسمی در مسابقات قرآن کشوری شرکت کردم، سال ۸۰ اولین مقام قرآنی را در مسابقات سازمان اوقاف و امور خیریه کسب کردم که در آن سال نفر چهارم استان تهران شدم، بعد از آن با لطف خدا، موفقیت‌های قرآنی یکی پس از دیگری حاصل شد و در بسیاری از مسابقاتی که شرکت می‌کردم مقام‌های خوبی آوردم. سال ۸۱ و ۸۳ نفر اول مسابقات قرآن استان تهران شدم و در همان سال‌ها هم نفر اول مسابقات حج کشور شدم که به مکه معظمه برای انجام حج مشرف شدم. سال ۸۵ نفر سوم کشور شدم و در همان سال نفر اول مسابقات حج کشور شدم و مجدد به حج اعزام شدم و در همان سال به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران به مسابقات بین‌المللی هندوستان رفتم و در این مسابقات هم مقام اول را کسب کردم.

آشنایی با قاریان مصر : استاد «مصطفی اسماعیل»

اکبرالقراء استاد مصطفی اسماعیل از مشاهیر و نوابغ علم قرائت قرآن در جهان اسلام است که کلام خدا را با آهنگی بسیار لطیف و دلنشین و با الحانی منطبق با معانی و مفاهیم الهی تلاوت می کند . وی استادی است بی بدیل که در فن قرائت سبکی بسیار ممتاز دارد . مردی است که تمامی قاریان جهان در آستان پر از معنویتش سر تعظیم فرود می آورند و همه به او عشق می ورزند.به راستی که تلاوت شیوا و ممتاز قاری برجسته ای چون مرحوم استاد مصطفی اسماعیل که توأم با دلپذیر ترین نغمات آسمانی و کلام روح بخش آیات الهی می باشد جان را طراوت و آرامش می بخشد و اینچنین است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم می فرمایند «صدای نیکو زینتی است برای قراء». قاریان مبرز و اهل فن بر این عقیده اند که صوت محزون مرحوم استاد مصطفی اسماعیل دارای صفا و پختگی و جذبه ای روحانیست که به دلهای مستمعین می‌نشیند و از گیرایی خاصی برخوردار است .

مصطفی را ، نه تنها قرائت او بلکه تواضع و جوانمردی اش دوست داشتنی می کند . وقتی سوره احزاب را می خواند مردم چنان فریاد به تحسین اومی گشایند که مجلس به خود می لرزد و وقتی در اثنای قرائت با تواضع و افتادگی از مردم اجازه پایان قرائت خود را می خواهد ، آن ها به او اصرار می ورزند و از او ادامه قرائت را التماس می کنند . او نیز می خواند و آنگاه یکی از قرائت های استثنایی تاریخ را می آفریند و سوره الحاقه را چنان می خواند که مستمعین را هوش از سر به در می شود . تلاوتهای مرحوم استاد مصطفی اسماعیل تا اعماق جان انسان رسوخ نموده و مستمع را به اندیشیدن در آیات الهی قرآن و پند و عبرت گرفتن از کلام پروردگار متعال ترغیب می‌کند . بجاست در این زمینه به سخنان حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی که در جمع قاریان و کارکنان رادیو قران ، ایراد فرموده اند توجه کنید : هنر قاری قران این است که هرچه بیشتر معانی قران را در ذهن مستمع مجسم بکند ؛ به این نکته توجه کنید : اینکه میبیند یک تلاوت یکدفعه گل میکند و اهل نظر و اهل بصیرت او را قبول می کنند بی جهت نیست یک علتی دارد . شیخ مصطفی اسماعیل یا عبدالفتاح و اساتیدی از این قبیل کسانی هستند که وقتی قرآن می خوانند شما می‌بینید مفاهیم قران در ذهنشان مجسم است ؛ احساس می کنید او دارد مفاهیم را به شما میدهد نه حرف را ؛ علت (شهرتشان) اینها هست لذاست که اینها در همان منطقه خودشان هم معروف می شوند و دیگران و شاگردهایشان مقلد اینها می شوند . و شما نگاه کنید بین این قراء بزرگ ؛ مثلا شیخ مصطفی اسماعیل که من دقت کردم و شاید دیگران هم همین طور باشند من ندیدم جایی در وقف مطلق مصطفی اسماعیل نایستد ؛ معمولا می ایستد ؛ شما هم بایستید ؛ این ایستادن صدا را زیباتر و دلنشین تر می کند و هم معنی ؛ این هم یک نکته بود .

آشنایی با قاریان مصر : استاد «احمد الرزیقی»

سلام علیکم

آنچه در مقابل شماست برگرفته ای است از مصاحبه ایشان با مجله العالم چاپ لندن که شرحی مختصر در مورد شرح حال و زندگینامه استاد می باشد .
در قریه ارمنت از استان قنا واقع در کشور مصر در میان خانواده ای که همگی حافظ و قاری قرآن کریم بودند پا به عرصه وجود نهادندگذارد . در سال 1950 پدرش او را به مدرسه ابتدایی فرستاد اما استماع صوت زیبای استاد عبدالباسط از رادیو چنان وی را مجذوب ساخت که او نیز جز در این طریق گام نگذارد . او یکی از علاقه مندان استاد فقید شیخ عبدالباسط می‌باشد که در سفرهای متعددی ایشان را همراهی کرده است و خاطرات زیادی نیز از این سفرها به یادگار برده است . ایشان از جمله اساتیدی هستند که به قرائت های مختلف آشنایی داشته و در زمینه موسیقی قرآن و مقامات و نغمه های قرآنی نیز استادی والامقام هستند .در حال حاضر در سمت دبیر کل سندیکای قرائت و حفظ قرآن کریم مشغول فعالیت هستند . این سندیکا نقابه در سال 1983 تاسیس شده است و از مهمترین اهداف آن گرد هم آوردن تمامی حاملان و حافظان قرآن در جهان می باشد چرا که باید به همگان این مطلب اثبات شود که قرآن کریم حبل مستحکم الهی است که مسلمین را به هم می پیوندد . از دیگر اهداف این سندیکا اهتمام ورزیدن به حفظ قرآن کریم است تا عاملی باشد بر آن که مسلمانان نوجوان قرآن را با اسلوب صحیح خوانده و حفظ کنند . در ضمن هیچ محدودیتی در الحاق افراد به این سندیکا وجود ندارد و جوانان مسمان از هر ملیتی که باشند می توانند به عضویت آن در آیند . این حقیقت موهبتی است الهی که در قلوب مسلمین جای گرفته و آن را بزرگ و عزیز گردانیده است و این همه از دولت قرآن است و بس .

استاد می گوید :« در گذشته بسیاری از جوانان بودند که شاید بسیاری از امور را انجام می دادند در حالی که نماز را برپای می داشتند . زمانی که از آنان خواسته می شد تا فاتحه ای بخوانند می گفتند : قادر نیستیم . اما در سال های اخیر اهتمام به حفظ و قرائت قرآن کریم در میان جوانان مسلمان باعث شده که آنان حفظ قرآن را آغاز کرده و برانجام فریضه نماز اصرار بورزند و اینها همه مرهون فعالیت های این سندیکاست ».

آشنایی با قاریان مصر : استاد «عبدالباسط محمد عبدالصمد»

 استاد عبدالباسط محمد عبدالصمد یکی از برجسته ترین قاریان عصر حاضر بودند. وی سبکی جدید ابداع کرده بود که دارای لحنی زیبا و مخصوص به خود می باشد. لحن استاد، مورد پسند عارف و عامی است. صدای رسا و تحریرات زیبای او در قرائت قرآن جاذب قلوب است. صدای او در تلاوت چنان رسایی و کمال به همراه دارد که هیچگاه انسان از تکرار و شنیدن صوت او خسته نمی شود. اگر کسی یکی از تلاوتهایش را مکرر شنیده باشد، باز که استماع می کند اشتیاقش در شنیدن آن بیشتر شعله ور می گردد و بیش از پیش بدان متوجه می شود؛ این ویژگیها باعث می شود که نشاطی در شنونده ایجاد شود. لحن جاذب، تجوید خوب، آهنگ زیبا، رسایی صدا، نفسی طویل و کافی در پیوستن آیات به یکدیگر، تحریرهای بجا و دقیقی که در برخی موارد بکار می برد، از نظر صوتی خصایصی است که استاد را برجسته کرده و محبوب ساخته است.

عبدالباسط در سال 1349 هـ.ق مطابق با 1307 هـ.ش در منطقه سعید یا صعید از روستای اِرمِنت شهری از توابع استان قنا در جنوب مصر که فاصله یِ آن با قاهره تقریباً 700 کیلومتر است بدنیا آمد.

خاندان عبدالباسط از قاریان بنام قرآن کریم بودند و او در دامان پدر و مادری مسلمان پرورش یافت. پدرش لوکوموتیورانی بود که علائق مذهبی داشت و به همین خاطر پسرش را از ابتدای کودکی به فراگیری قرآن تشویق کرد.

در مکتبخانۀ روستایشان در سن ده سالگی قرآن را حفظ نمود. در آن موقع هنوز روستای آنها مبدل به شهر نشده بود. او عاشق قرآن بود و می خواست علم قرائت را یاد بگیرد و قاری مشهوری شود؛ پدرش او را تشویق می نمود و عبدالباسط نیز فقط به دنبال علوم قرآنی و قرائت بود. پدرش می خواست او را به طنطا که ناحیه ای مشهور در علوم قرائت و تعلیم علوم قرآنی بود ببرد که شیخی از ناحیه شمال به ده آنها می آید و برای تعلیم علوم قرآنی و قرائت مردم از او استقبال می نمایند و عبدالباسط قرائت سبع را نزد ایشان فرا می گیرند.

آشنایی با قاریان مصر : استاد «محمد صدیق منشاوی»

استاد محمد صدیق منشاوی در سال 1299ه.ش. یعنی حدود 73 سال پیش ، در شهر منشاه مصر در خانواده ای بسیار مذهبی پا به عرصه ی وجود گذارد .

« پدرش شیخ صدیق منشاوی یکی از قاریان صوفی منش بود که هرگز در مسیر تلاوتش اجر و پاداشی طلب نکرد . از این رو فرزندش محمد را نیز با چنین علایقی پرورش داد تا جایی که تلاوت را تنها به جهت آنکه متعلق به این کتاب مقدس است برگزید . شیخ صدیق منشاوی را فردی در کمال خشوع و خضوع می خوانند گویند او چنان تقوی پیشه بود که هرگز در هیچ تلاوتی بر اجر و پاداش آن سخنی نگفت . تنها در محل حاضر می شد ، آنگاه با وقاری سرشار از خشیت الهی باز می گشت و این شیوه ای بود که در میان فرزندانش نیز نیک مشهود است ».

محمد صدیق از آنجا که در شهر منشاه تولد یافت چون پدرش به منشاوی ملقب گردید . با تشویق و تعلیم پدر به آموزش معارف قرآنی و تعلیم قرائت های مختلف پرداخت ، چرا که پدرش نیز از قاریان مشهور عصر خود به شمار می آمد . مرحوم استاد منشاوی از همان ابتدا به حفظ کامل قرآن پرداخته و از 9 سالگی به بعد در ماه مبارک رمضان شبهای قرائت قرآن برگزار می نمود . این امر تا سنین جوانی استاد ادامه داشت . این در حالی بود که پس از چندی با ورودش به رادیوی عربی مصر و پخش تلاوتهایش ، به شهرت او افزوده شد تا آنکه به عنوان یکی از اساتید و قاریان مشهور مصر معرفی شد .

او قاری بزرگی است که در میان متأخران بی نظیر و در میان متقدّمین کم نظیر بوده است . او از مفاخر بزرگ جهان اسلام و مبتکر الحان گوناگون قرآنی به شمار می آید . سبک تلاوت ، صوت زیبا ، لحن گرم و حزین ، تلفظ صحیح و بیان قوی کلمات از مختصّات قرائت مرحوم منشاوی به شمار می آید که با چیرگی و مهارت کامل و تسلّطی فوق العاده شنونده را به آیات الهی متوجه می سازد . او چنان تسلّطی به قرائات سبعه و عشره و راویان قاری دارد که وی را به عنوان یکی از بهترین اساتید این فن در جهان اسلام مطرح نموده است ، تا آنجا که شهرتش را در جای جای جهان اسلام اذعان می دارند .

مرحوم محمد صدیق منشاوی با تسلّطی کامل و سبکی خاص تمامی قرآن مجید را با قرائت ترتیل تلاوت کرده است و اکنون گنجینه ای از نوارهای تحقیق و ترتیل این استاد در آرشیو رادیو قرآن موجود می باشد . تلاوت های این استاد همه هفته از رادیو قرآن جمهوری اسلامی ایران پخش می گردد .

آشنایی با قاریان مصر : استاد «ابوالعینین شعیشع»

خانواده شعیشع در روز ۱۲ آگوست سال ۱۹۲۲ میلادی، مطابق با سال ۱۳۴۳ قمری، صاحب پسری شد. در گوش او اذان گفتند و نام او را ابوالعینین نام نهادند. ابوالعینین ابوشعیشع، در روستای بیلا از توابع استان کفر شیخ مصر در خانواده‌ای که ۱۱ فرزند دختر و پسر داشت، رشد و پرورش یافت.با وجود اینکه مادر ابوالعینین دوست داشت که پسر کوچکش را در لباس یک افسر نظامی ببیند اما مشیت الهی بر این بود که او در راه قرآن قدم بگذارد و روزی هم به عنوان شیخ القراء مصر شناخته شود؛ لقبی که به حق شایسته این بزرگ مرد عالم تلاوت قرآن کریم بود.شاید هیچ یک از اعضای خانواده او، به اندازه برادرش احمد شعیشع، برای آموختن قرآن به وی نکوشید. برادر بزرگتر ابوالعینین با مشاهده اشتیاق او به تلاوت قرآن، مراحل ابتدایی قرائت قرآن را به او آموخت. حس فزون طلبی این کودک هم مزید بر علت شد تا علاوه بر آموزش‌های ابتدایی برادر، به بزرگان علم قرائت قرآن مراجعه کرده و به تکمیل آموخته های خود بپردازد. او در شش سالگی رهسپار مکتبخانه شد و در ۱۲ سالگی هم موفق به حفظ کل قرآن شد.

جوان‌ترین قاری رادیو
در سال ۱۹۳۹ میلادی، شعیشع جوان برای تلاوت قرآن در محفل یادبودی که برای یکی از نزدیکانش به نام «طه سلطان» برپا شده بود، به قاهره دعوت شد و در همان مجلس یکی از دست اندرکاران رادیوی مصر به نام «عبدالله عفیفی» به تلاوت زیبایش گوش داد و مبهوت هنرنمایی این قاری جوان شد. عفیفی، شعیشع را به نزد «سعید لطفی باشا» رئیس وقت رادیو فرستاد و او را برای امتحان ورودی قاریان برای تلاوت در رادیو معرفی کرد.وقت اختصاص داده شده به هر قاری برای تلاوت در امتحان ورودی به رادیو، فقط ۱۵ دقیقه بود. نوبت که به ابوالعینین جوان رسید، شروع به تلاوت کرد اما داوران رادیو که به احتمال زیاد استاد رفعت و استاد شعشاعی بودند، از او درخواست کردند تا تلاوتش یک ساعت ادامه پیدا کند. شعیشع با کسب بیشترین امتیاز، جواز تلاوت در رادیو مصر را به دست آورد و به این ترتیب در حالی که فقط ۱۷ سال داشت به عنوان جوان‌ترین قاری رادیو شناخته شد.

آشنایی با قاریان مصر : استاد «محمد رفعت»

«محمد رفعت» در سال 1882 در مصر در حوالی قاهره چشم به جهان گشود و پدر او را محمد نام گذاشت. وی از کودکی با قرآن مأنوس بود و نقل شده که همان دوران در حالی که کودک خردسالی بود، برگ‌های قرآن را ورق می‌زد، و صفحات قرآن را با علاقه نگاه می‌کرد، اما شادی خانواده رفعت زیاد به طول نیانجامید و محمد در سن دو سالگی بر اثر بیماری بینایی خود را از دست داد.«حسنا رفعت» نوه «محمد رفعت» درباره بیماری پدر بزرگش می‌گوید: دو روایت درباره نابینایی «محمد رفعت» وجود دارد، اول آنکه وی کودکی زیبا بوده و مورد حسد قرار گرفته و دیگر آنکه چشم‌های محمد مدتی دچار التهاب شده و وی بینایی خود را از دست داده است.

کسب گواهی حفظ قرآن در 15 سالگی

پدر محمد براساس عرف آن زمان فرزند را به مکتب‌خانه مسجد «بشتک» که در حوالی قاهره است سپرد و محمد در سن 10 سالگی فنون تجوید را به همراه قرائات سبعه فراگرفت و در 15 سالگی گواهی حفظ کل قرآن را دریافت کرد، همچنین پس از آن «محمد رفعت» موفق به کسب گواهی شیخی از اساتید الازهر شد، اما این شادی چندان ادامه نداشت زیرا در همان زمان پدر محمد دار فانی را وداع گفت و او سرپرستی خانواده را برعهده گرفت.

در همین دوران محمد برای اولین‌بار در یک مسجد به تلاوت قرآن پرداخت و مورد استقبال بالای مردم قرار گرفت که این نشانه ظهور یک ستاره درخشان در آسمان تلاوت بود.